Κείμενα από την "Ελευθεροτυπία Εβδομάδα"

  Ιούνιος 2010 (4 άρθρα)

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

  Λαρίων Φαμαγκούστα Μπουφαβέντο
  3 Ιουνίου 2010 

 

   Σύμφωνα με το μύθο, για να διαπιστώσουμε την αριστοκρατική καταγωγή μιας κόρης, χώνουμε ένα κουκούτσι κάτω από 40 στρώματα και πάνω τους τη βάζουμε να κοιμηθεί. Εάν μείνει άγρυπνη όλη τη νύχτα, ενοχλημένη αφόρητα από το σκληρό κουκούτσι, η ευαισθησία και η ευγένεια της κόρης είναι δεδομένη.
   Το μύθο αυτό γνωρίζουν προφανώς οι παραγωγοί των σύγχρονων θεαμάτων, οι ηθοποιοί και σκηνοθέτες, και επειδή είναι βέβαιοι για το πάχος των στρωμάτων της πραγματικότητας αλλά αμφιβάλουν εντόνως για την ευαισθησία του θεατρόφιλου κοινού, προσπαθούν να καταστήσουν σκληρότερο και ενοχλητικότερο τον καλλιτεχνικό τους καρπό (το κουκούτσι) για να υπερνικήσουν το αντίπαλον δέος, δηλαδή το χασμουρητό.
   Προς τούτο αποφεύγουν τα συνηθισμένα θέατρα και ανεβάζουν παραστάσεις σε παλιά ελαιουργεία, σταφιδαποθήκες και καπνεργοστάσια, με την ελπίδα ότι τα φαντάσματα του παρελθόντος, των κατάκοπων εργατών δηλαδή και των παρωχημένων ταξικών αγώνων, θα κρατήσουν άγρυπνους τους θεατές. Και ενώ το "Θέατρο Τέχνης" στεγαζόταν 30 χρόνια στο υπόγειο του "Ορφέα", "η Επίδαυρος", δηλώνει ένας μεγάλος του μοντέρνου θεάτρου μας, "είναι ένα στημένο σκηνικό με τα ίδια και τα ίδια". Παράδοξη αισθητική που, αντί να αλλάζει τις παραστάσεις, αλλάζει τα θέατρα. Εντούτοις, ο ίδιος μεγάλος, διαβλέποντας το σύνδρομο του "Τιτανικού" στο θέατρο, φοβάται πως στην τέχνη τους επικρατεί η σπατάλη, τα μεγάλα σκηνικά και οι υπερπαραγωγές. "Υπέρογκες αρχιτεκτονικές Λαρίων Φαμαγκούστα Μπουφαβέντο", όπως γράφει ο Σεφέρης.
   Και όταν παίζουν στα αρχαία θέατρα δυσανασχετούν με τη λιτότητα που επιβάλει ο χώρος. Τα σκηνικά των "Περσών" που σχεδίασε ο Τσαρούχης ήταν μια ασπίδα και ένα αγγείο. Ο Βακαλό έγραφε στο "Θέατρο" του Νίτσου "μια σκάλα αρκεί στον Σέξπηρ". Στην "Τρικυμία", αν δεν κάνουμε λάθος, με τον Αρμένη στο ρόλο του Άριελ, το σκηνικό ήταν ένα μονόζυγο. Το "θέατρο Νο" θα παίζει φέτος μπροστά σε μια μαύρη μοκέτα και 4 πυρσούς. Αλλά, όπως εμείς γνωρίζουμε ότι δεν είμαστε καλαμπόκι και το αγνοούν οι κότες, υπογραμμίζουμε προς χρήσιν των υπουργών οικονομίας, πως όταν λέμε λιτότητα, εννοούμε την αισθητική και όχι την οικονομική. Ανησυχία που διακατέχει και τον μεγαλοφυή σκηνοθέτη κ. Πήτερ Στάιν, που ανεβάζει μια δω-δε-κά-ω-ρη παράσταση μετ' αρτοκλασίας και, στη συνέντευξή του στην "Ε" (28-5-2010), για να διαλυθούν οι παρεξηγήσεις του λογιστηρίου, δηλώνει καθαρά τις οικονομικές του απαιτήσεις. Η παράσταση αφορά τους "Δαιμονισμένους" του Ντοστογιέφσκι και είναι δωδεκάωρη επειδή ο κ. Στάιν θεωρεί τον Ρώσο κακό συγγραφέα. Αν τον θεωρούσε καλό θα έπαιζε 18 ώρες τους "Δαιμονισμένους", 25 τους "Καραμαζώφ" και 32 τον "Ηλίθιο".
   Και, επειδή οι τιτάνες της σκηνής έχουν εξαντλήσει το ρεπερτόριο των Αθηναίων τραγικών και του ελισαβετιανού θεάτρου, διασκευάζουν φιλοσοφικές δοξασίες, πολιτικά μανιφέστα και θρησκευτικά παραληρήματα προκειμένου να αφυπνίσουν την κοιμωμένη ή τους κοιμώμενους επί των 40 στρωμάτων. Εξ' άλλου, στον "Προμηθέα" ο κ. Τερζόπουλος μετατρέπει τον χορό των Ωκεανίδων σε χορό ανδρών, οπότε η Ιώ αναμένεται ως η "Αλίκη στο Ναυτικό". Για τούτο, στον κ. Στάιν, που μετά την δωδεκάωρη παράσταση θα ανεβάσει "Βάκχες" επειδή του αρέσουν τα κοριτσόπουλα, προτείνουμε να παίξει την "απόβαση στη Νορμανδία" αφού προηγουμένως αντικαταστήσει τους πεζοναύτες με 200.000 καλλονές ξαπλωμένες στην άμμο. Και οι ηθοποιοί, λησμονώντας ότι το θέατρο προϋποθέτει θίασο, έκθαμβοι με το μέγεθος της σκηνικής τους παρουσίας και αντάξιοι βεβαίως του Δημήτρη Χορν και της Έλενα Βάιγκελ, ανεβάζουν θεατρικούς μονολόγους, ήτοι μωρολογίες μανιακών, δυσανεκτικών και ακοινώνητων.
   Καθ' αυτόν τον τρόπο καθίσταται επιτέλους κατανοητή η πρώτη φράση "ο ηθοποιός που έφεραν για να τους διασκεδάσει" των Καβαφικών νέων της Σιδώνος του 400 μ.Χ.
   Χωρίς συνοδεία, χωρίς συμπαραστάτη. Ο ηθοποιός, ο περισσότερο απών του ποιήματος.

  Γιάννης Καλαϊτζής

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

  Κατά της ορθογραφίας
  10 Ιουνίου 2010

 
   Για την σύνταξη των αμέσως προηγούμενων "λοιμωδών νοημάτων" και εντός του προγράμματος "θυσίες υπέρ του χαμένου χρόνου", τρεις συνάδελφοι εξαντλήσαμε ένα απόγευμα μία θεματική βιβλιοθήκη, το "google" και ένα μπουκάλι, για να διαπιστώσουμε εάν μία λέξη γράφεται με γιώτα ή με ήτα. Και αμφιβάλλουμε βασίμως εάν οι αναγνώστες εκτιμούν εμάς περισσότερο από συντάκτες άλλου εντύπου, που έγραψαν την ίδια λέξη λανθασμένα.
   Έως ότου εφευρεθεί μια ανανεωμένη, ευέλικτη, δημιουργική ορθογραφία, είμαστε υποχρεωμένοι να συντάσσουμε κείμενα σε αυτήν την κατεστημένη γραφή του πειθαναγκασμού και της συμμόρφωσης.
   Εκεί όπου η νομοθεσία, η προπαγάνδα, οι απειλές, η βία, οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και τα άλλα πειθαρχικά μέσα τα προορισμένα να αποξηράνουν την παιδική ψυχή αποτυγχάνουν, επιστρατεύεται η ορθογραφία, επειδή υπόσχεται σίγουρα, οριστικά και αμετάκλητα αποτελέσματα.
   Και ενώ η ορθογραφία αποτελεί σύνολο εντολών, προειλημμένων αποφάσεων και καταναγκαστικών προσαρμογών, ενώπιον των υπόχρεων εκπαίδευσης εμφανίζεται με το κύρος της παράδοσης, το κλέος της σοφίας, τον μανδύα της επιστήμης και την δύναμη του διεθνούς κοινοτικού ταμείου.
   Γνωρίζουμε εξάλλου λαμπρούς μελετητές, πρωτοπόρους των γραμμάτων και των τεχνών σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης σκέψης –και τους γνωρίζουμε επωνύμως- πλην των νομοθετών της ορθογραφίας, γραμματικών και φιλολόγων που παραμένουν υπόπτως άγνωστοι, απροσδιόριστοι και ερεβώδεις, όπως οι οικονομολόγοι των εταιριών αξιολόγησης.
"Ψυχολογικαί προϋποθέσεις προς απόκτησιν της ικανότητας εις το ορθογραφείν (διαβάζουμε) είναι κατά την φυσικήν των σειρά αι εξής: Α') Να έχη τις παράστασιν του περιεχομένου της εννοίας της γραφησομένης λέξεως, Β') την παράστασιν του ήχου της λέξεως, Γ') την παράστασιν των κινήσεων των φωνητικών οργάνων, Δ')την παράστασιν της γραφής της λέξεως και Ε') την παράστασιν των κινήσεων της γράφουσας χειρός". Για να γράψεις λοιπόν "γάτα" σε ηλικία 5 ετών, πρέπει να έχεις υπόψιν "την παράστασιν του ήχου της λέξεως".
   Αυτός ο ορθογραφικός ολοκληρωτισμός που, εκ της φύσεώς του, δεν τον ενοχλούν οι καταγραφές παράλογων ιδεών και οι διατυπώσεις πληκτικών απόψεων, εξεγείρεται σε βαθμό εθνοκάθαρσης εάν διαπιστώσει μια λανθασμένη χρήση του αι. Και ενώ σε όλες τις νοητικές επιδόσεις οι καινοτομίες, οι ανατροπές εισβάλλουν όπως ο μηχανισμός σταθερότητας και το κοινοτικό μνημόνιο, στην ορθογραφία η στασιμότητα μέχρι την πλήρη αποτελμάτωση επικρατεί με ισχύ φυσικού νόμου και φρουρούς την συνήθεια και την υποταγή.
   Και όπως αυτοί που καταστρέψανε την οικονομία μας απευθύνουν αδιάντροπα το ερώτημα: "Τι θες να κάνουμε τώρα;" την ίδια απορία μας θέτουν άλλοι σχετικά με την ορθογραφία. Απαντάμε:
   Ο επίκουρος καθηγητής Ιστορικής Γλωσσολογίας κ. Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας στην εκδήλωση "η ελληνική γλώσσα και η γραφή της" τόνισε ("Ε" 2 Ιουνίου 2010): "Αν πάμε στον Σολωμό, αποδεικνύεται ότι ο εθνικός μας ποιητής δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη ορθογραφικών κανόνων. Γράφει όλα τα [ι] με γιώτα, όλα τα [ε] με έψιλον, όλα τα [ο] με όμικρον. Η ύπαρξη, επομένως, ανορθόγραφων κειμένων –συμπεραίνει ο κ. καθηγητής- δε μπορεί να οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στη μόρφωση του συντάκτη, ή τουλάχιστον στη  μόρφωση όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα".
   Αλλά μέχρι να επινοηθεί και να εφαρμοσθεί ένα άλλο σύστημα ορθογραφίας, όπως εκείνοι οι οπαδοί του Κεμάλ εμάχοντο υπέρ της Τουρκικής και έγραφαν στα περσικά ή στα αραβικά, οι ανορθόδοξοι θα ακολουθούν κατ' ανάγκην το ορθογραφικό σύστημα του κ. Πολύδωρα, προσβλέποντας στην γραφή του Σολωμού.
   Το παρόν αφιερώνεται στη μνήμη του κ. Μ. Μποσταντζόγλου, που γνώρισα σαν σήμερα το 1961, το 1962, το 1963, το 1964, το 1965.

 Γιάννης Καλαϊτζής

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

  Το κατά Βόρντιγκερν και Ροουέναν
  17 Ιουνίου 2010 

 
   Το 450 μ.Χ. η Ροουένα, δέσποινα των Σαξόνων, ερωτευμένη με τον Άγγλο βασιλιά Βόρντιγκερν, έπεισε τους αδελφούς της Χένγκεστ και Χόρσα να συμμαχήσουν με αυτόν και, αφού καταλάβουν την Βρετανία, Αγγλοσάξονες πλέον, να διαδώσουν ανυπόστατες φήμες, σπερμολογίες και ψιθύρους, ώστε να υπονομεύσουν το σταθεροποιητικό πρόγραμμα της Ελλάδος για να την οδηγήσουν εκτός Ευρωζώνης, στην δραχμή και στην πτώχευση.
   Σε αυτό το λογικό συμπέρασμα μας οδηγεί ο ισχυρισμός πως η αμφισβήτηση των κυβερνητικών επιλογών προέρχεται από τους αγγλοσάξονες ψιθυριστές, τους προαιώνιους εχθρούς του γένους.
Πράγματι, ενώ οι Βρετανοί πολέμησαν στο Ναυαρίνο εναντίον του Ιμπραήμ, χάρισαν στην Ελλάδα τα Επτάνησα και ήσαν οι μεγάλοι σύμμαχοι του έθνους κατά την διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, οι Αγγλοσάξονες τουναντίον ολοκλήρωσαν, εάν δεν σχεδίασαν, την Μικρασιατική καταστροφή, δίχασαν τον ελληνισμό το '44 και διχοτόμησαν κατ' ουσίαν την Κύπρο. Για τούτο τιμούμε τους ιππότες του Βασιλιά Αρθούρου που έδιωξαν τους Σάξονες από την Βρετανία και το 1945 ισοπέδωσαν την Δρέσδη, πρωτεύουσα της Σαξονίας.
   Και επειδή οι επικατάρατοι Τζορτζ Σόρος, Τζον Πόλσον και Νουριέλ Ρουμπίνι, αγγλοσάξονες κάτοικοι Καλλιθέας, Περιστερίου και Αγ. Παρασκευής αντιστοίχως, διέφυγαν στο εξωτερικό, αναζητώντας ο εισαγγελέας ψιθυριστές και διαδοσίες, μόνον τον κ. πρωθυπουργό και τον υπουργό οικονομίας κ. Παπακωνσταντίνου θα βρει, φοβούμεθα, να κατηγορήσει.
   Και δικαίως, αφού ο κ. Γεώργιος Παπανδρέου πρώτος αυτός δεν ψιθύρισε απλώς, αλλά επανειλημμένως και δια βοής προανήγγειλε, απευθυνόμενος στο διεθνές ακροατήριο, την επικείμενη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και την συνακόλουθη απώλεια της εθνικής κυριαρχίας. Αλλά και ο κ. Παπακωνσταντίνου, για να καταστήσει ζωηρότερη την επερχόμενη καταστροφή, παρομοίωσε το χρηματοπιστωτικό μας μέλλον τόσο εφιαλτικό και αναπόδραστο, όσο το ναυάγιο του "Τιτανικού". Οφείλουν αυτοί οι δύο λοιπόν να αποδείξουν ότι ήδη διαβιούμε σε κατάσταση βιβλικού καταποντισμού ή να παραδεχτούν ότι ψευδώς, δολίως και εν γνώσει τους διέδιδαν αστήρικτες και επικίνδυνες για την χώρα προφητείες.
   Αλλά επειδή δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά και οι κατά των ψιθυριστών καταγγελίες έχουν βάση, η μείωση μισθών και συντάξεων οφείλεται στον βασιλιά των Άγγλων Βόρντιγκερν και στην δέσποινα των Σαξόνων Ροουένα, η αύξηση της βενζίνης στο 51% οφείλεται στους αγγλοσάξονες Βόρντιγκερν και Ροουένα και η άνοδος της ανεργίας στο 11,6 οφείλεται στους Ροουένα και Βόρντιγκερν.
   Στρατευμένος στην καταδίωξη σπερμολόγων και διαδοσιών, ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς εισέβαλε στο οικονομικό Φόρουμ της Βιέννης που πραγματοποιήθηκε στο χειμερινό αυτοκρατορικό ανάκτορο Χόφμπουργκ, αλλά εκεί, μεταξύ των 400 τραπεζιτών, δεν ανευρέθησαν κερδοσκόποι και αγγλοσάξονες, παρά μόνο Ζαπατίστας του Μάρκος, οπαδοί του Τσάβες, φονταμενταλιστές του Αχμαντινετζάντ, Μαοϊκοί του Νεπάλ και ο αντιπρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου.
   Και αφού οι αδίσταχτοι σπερμολόγοι διαδίδουν ασύστολα ότι τα δημόσια νοσοκομεία δεν έχουν πια γάντια, ράμματα, ουροκαθετήρες, σύριγγες, ακτινολογικό υλικό, γάζες και θερμόμετρα, η κ. Μπιρμπίλη –προς ανακούφιση των ασθενών- ανακοίνωσε την πεζοδρόμηση των χειρουργείων, τη δεντροφύτευση των θαλάμων και την ενοποίηση των διαδρόμων με το παράκτιο πάρκο των Μεσογείων.
Προληπτικά, ξεκίνησαν ανασκαφές εντός των θεραπευτηρίων και, όπως ελπίζεται, η αρχαιολογική σκαπάνη θα φέρει στο φως ακτινολογικά εργαστήρια, αξονικούς τομογράφους και χειρουργικά τραπέζια.

  Γιάννης Καλαϊτζής

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το νέο εκπ/τικό σύσ/μα
24 Ιουνίου 2010 

 
   Δεν γνωρίζουμε εάν πρόκειται για ανώτερο υπάλληλο του υπουργείου Εσωτερικών ή εκλεγμένο πολιτικό, αλλά είναι βέβαιο πως ο νονός του "Καλλικράτη" διακατέχεται από την αυτή βαπτιστική μανία εξωραϊσμού με την οποία το χωριό Μουτσούνα μετονομάζεται Ομορφοχώριον, ο οικισμός Ξερολάγκαδο αποκαλείται Δροσοπηγή και η άδενδρη κωμόπολη ανακηρύσσεται Πολύφυτος. Και κάθε τι που η διοικητική μέριμνα, οι μακροχρόνιες φροντίδες και τα συντονισμένα μέτρα απέτυχαν να οργανώσουν, αφού ουδέποτε ελήφθησαν, επιστρατεύεται να εξωραΐσει το όνομα. Με την βάπτιση αυτή διασκευάζεται η Δημόσια Διοίκηση, αφού τα τιμάρια ή φέουδα μετατρέπονται σε πασαλίκια ή σουλτανάτα, για τα οποία προβλέπεται η προσήκουσα οικονομία δημοκρατίας, εφόσον μειώνονται δραστικά οι αριστεροί δημόσιοι λειτουργοί. Και βέβαιοι όντες οι ανάδοχοι για την επιτυχία του "Καλλικράτη", επεκτείνουν την εφαρμογή του στην Παιδεία, η οποία μετά την ολική νάρκωση του καλοκαιριού θα εισαχθεί στο χειρουργείο της νέας χρονιάς για να υποστεί συνενώσεις, αφαιρέσεις και ακρωτηριασμούς του εκπαιδευτικού προγράμματος των αιθουσών διδασκαλίας και των καθηγητών, προκειμένου να μειωθεί η αδικαιολόγητη σπατάλη της μόρφωσης και της λογικής.
   Επειδή μάλιστα ζούμε στην χώρα της Αρμονίας, όπου το περιεχόμενο είναι ευθέως ανάλογο της μορφής, οι ενοποιήσεις, οι συγχωνεύσεις και συντμήσεις κατ' αναλογία θα επιβληθούν στα μαθήματα. Συγκεντρώσαμε λοιπόν ψήγματα ομογενοποιημένης διδασκαλίας, τα οποία δημοσιεύουμε χάριν της εκπαιδευτικής κοινότητας. Αφού η Αγία Γραφή και η Θεία Λειτουργία κυκλοφορούν σε "Σύνοψη", εγκεκριμένη μάλιστα από το Πατριαρχείο, δεν είναι βλάσφημο να διδάσκονται τα σχολικά μαθήματα συμπιεσμένα για λόγους οικονομίας. Ιδού ένα παράδειγμα που εντός τριών αράδων περιλαμβάνει μεγατόνους βιβλιοθηκών και αιώνες Ιστορίας.
   "Το 490 π.Χ., στη μάχη του Μαραθώνα, οι Αθηναίοι υπό την στρατηγία του μεγάλου Αλεξάνδρου απέκρουσαν τους βάρβαρους επιδρομείς με την ιαχή εν τούτω νίκα. Κατόπιν, ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης απελευθέρωσαν την Ελλάδα από τις δυνάμεις του Άξονα".
Αυτά θα διδάσκονται οι μαθητές στο νέο σχολείο της κας Διαμαντοπούλου, το οποίο αποκάλεσε "έξυπνο", λες και το σπουδαστήριο επιτρέπεται να είναι βλακώδες, ηλίθιο, τούβλο ή στουρνάρι.
Ακολουθεί ένα παράδειγμα ακόμα που, επειδή αφορά τα ακαταμέτρητα ζώα και φυτά, το θεωρούμε συνοπτικότερο του προηγούμενου και οικονομικότερο.
   "Ο γάιδαρος ή όνος, ζώο θηλαστικό, συγγενές του ίππου, εκτρέφεται από τον άνθρωπο για το κρέας, το γάλα και το δέρμα του. Το άνοιγμα των φτερών του ξεπερνά το ενάμισι μέτρο, στο κεφάλι του αρσενικού φύονται δύο κέρατα και την Άνοιξη το θηλυκό γεννά δύο πουλάρια, ένα σκύμνο, τέσσερα έως πέντε κουτάβια, δώδεκα νεοσσούς, φρούτα και λαχανικά. Πολλαπλασιάζεται με παραφυάδες και κλαδεύεται στα δύο μάτια. Απαγορεύεται το ψάρεμα του είδους με μηχανότρατες".
   Συνεχίζουμε με το δείγμα στενογραφημένης γραμματικής "τα τριτόκλιτα επίθετα που τελειώνουν σε υς, εια, υ, στο αρσενικό και στο ουδέτερο, μετά την εφαρμογή του μονοτονικού, οξύνονται γενικώς", την έξυπνη αρχή του Αρχιμήδους "παν σώμα εμβαπτιζόμενο εντός του ύδατος ή όχι, τονίζεται στην παραλήγουσα" και το νέο Πυθαγόρειο Θεώρημα, σύμφωνα με το οποίο "το τετράγωνο της υποτεινούσης έχει 4 ίσες πλευρές".
   Αλλά επειδή η παρούσα υπουργός Παιδείας νομίζει πως η συνοπτική εκπαίδευση είναι εφεύρημά της, ιδού η διδασκαλία του μαρξισμού στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του '60: "κατά τον 19ο αιώνα ενεφανίσθη Μαρξ τις Εβραίος, τας περί οικονομίας θεωρίας του οποίου αντιπαρερχόμεθα μειδιώντες".

Καλό καλοκαίρι.

Γιάννης Καλαϊτζής