Υπάρχει ζωή μετά τα αφεντικά;

 Εφημερίδα των Συντακτών, 01-02 Φεβρουαρίου 2014

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

   Μάικλ Βέντρις, ο άθεος

Η παρούσα στήλη ψυχικών και ταξικών ερευνών ως αυθεντικούς προγόνους των κατοίκων της νοτίου Βαλκανικής αναγνωρίζει αυτούς που έζησαν εδώ μετά τον παροπλισμό της Γραμμικής Β΄ μέχρι την καθιέρωση της κλασικής ελληνικής γραφής και έμειναν 200 έως 300 χρόνια αναλφάβητοι. Μόνο αν δεχτούμε τον ως άνω ορισμό συμβιβάζεται το γνήσιον της καταγωγής με το πνευματικό και ηθικό μέγεθος προσώπων όπως οι κ.κ. Σαμαράς, Γεωργιάδης, Τσοχατζόπουλος, Λιάπης, Βενιζέλος, Σεραφείμ, Γιακουμάτος ή Κοντομηνάς.

Αγαπητοί αναγνώστες, συμπληρώνονται 60 χρόνια από τότε που ο Μάικλ Βέντρις με δημοσίευμα στο περιοδικό Journal of Hellenic Studies ανακοίνωσε ότι αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική Β΄, την πρώιμη γραφή των Ελληνικών. Και επειδή η Ιερά Σύνοδος και οι «κουλουροπώλες Πατρών», αγνοώντας τον άθλο του, δεν φθόνησαν τον Βέντρις (όπως συνέβη στη περίπτωση του Συκουτρή) το δημοσίευμα κυκλοφόρησε ελεύθερα.

«Μου μένει αξέχαστη (γράφει ο Μανόλης Ανδρόνικος) η ανάμνηση των δύο μεγάλων δασκάλων της Θεσσαλονίκης, του Στ. Καψωμένου και του Γιάννη Κακριδή που άρπαξαν κυριολεκτικά ο ένας από τα χέρια του άλλου τον 73ο τόμο του αγγλικού περιοδικού για να ρουφήξουν το απίστευτο κείμενο. Και ΄γώ, νέος ακόμη, με δέος καραδοκούσα να έρθει κάποτε η σειρά μου για να χαρώ τον θησαυρό».

Εν τούτοις, ουδεμία αξιοποίηση του επιτεύγματος του Βέντρις ακολούθησε, επειδή εντυπώσεις όπως αυτές του αείμνηστου Ανδρόνικου έχουν συνταχθεί προφανώς στη Νεοελληνική Β΄ που έως τώρα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί. Και στο εύλογο ερώτημα του κ. Γεωργ. Μπαμπινιώτη «Γιατί δεν υπάρχει ένας δρόμος στην Ελλάδα με το όνομα του Βέντρις;», «επειδή ήταν σοσιαλιστής, αντιναζί και άθεος» θα απαντούσαν οι τα φαιά φορούντες.

Ο Μάικλ Βέντρις σπούδασε Αρχιτεκτονική σε μη πανεπιστημιακή σχολή. Στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο υπηρέτησε ως αποκρυπτογράφος και αεροναυτίλος στα βομβαρδιστικά της ΡΑΦ. Ο βιογράφος του Βέντρις Αντριου Ρόμπινσον (Andrew Robinson, «Η ιστορία του Μάικλ Βέντρις», εκδ. Πατάκη, μετάφρ. Ι.Ν. Αρβανίτης) σημειώνει: «Ηταν αποφασισμένος να μη λιμνάσει στη ΡΑΦ. Εκτός από αρκετό διάβασμα σε ευρεία κλίμακα θεμάτων καταπιάστηκε με την εκμάθηση τουλάχιστον πέντε ευρωπαϊκών γλωσσών, έκανε αμέτρητα σκίτσα αεροσκαφών και μιας διαρκώς ανασχεδιαζόμενης οικογενειακής κατοικίας. Πότε -πότε σκεφτόταν και τη Γραμμική Β΄». Ο Ντα Βίντσι, αφού αναφέρει τις 30-40 δεξιότητές του, συμπληρώνει: «ζωγραφίζω κιόλας».

Αλλά τώρα που σκιρτά το συνεταιριστικό κίνημα ας δούμε τι έλεγε σχετικά ο χαρισματικός Μάικλ: «Είναι προνόμιο της μεμονωμένης ιδιοφυΐας να μην ακολουθεί άλλο σύστημα πέραν της δημιουργικής διαίσθησης. Στην ομαδική εργασία όμως ένα μίνιμουμ μεθόδου είναι απαραίτητο»… «Εξ ίσου μη ικανοποιητικοί είναι ο οκνηρός συνεργάτης όσο και ο ενθουσιώδης, τα θαυμάσια σχέδια του οποίου κείτονται τριγύρω και βρωμίζονται, ακρωτηριάζονται…».

Φαίνεται πως οι Μινωίτες ήταν εξαιρετικά ενθουσιώδης λαός. Οι πινακίδες της Γραμμικής Β΄ βρέθηκαν πρώτα στην Κνωσό. Σύμφωνα με τον Εβανς, που ουδείς αμφισβητούσε, έκρυβαν μια γλώσσα ετρουσκική. Ακολούθησαν τα ευρήματα της Πύλου και των Μυκηνών. Κατά τον Βέντρις, στοιχειοθετούσαν όλα μαζί ένα αλφάβητο Ελληνικών. Ηταν το πρώτο βήμα της αποκρυπτογράφησης. Ο Ρόμπινσον παραθέτει επ” αυτού μία φράση του Αϊνστάιν: «Νομίζω πως ο ανθρώπινος νους πρέπει πρώτα να κατασκευάσει μορφές, ανεξάρτητα, προτού μπορέσει να τις βρει μέσα στα πράγματα».

Μετά το εντυπωσιακό αποτέλεσμα ήρθε η διεθνής αναγνώριση και οι απορίες της κοινής γνώμης: «Πού βρίσκεται η Μυκηνία;», «Οι ταμπλέτες (οι πινακίδες) Πύλου είναι για τον πονόλαιμο;», «Αυτή η ανακάλυψη ερμηνεύει και το μυστήριο του Στόουνχετζ;», «Κατακτήσατε το Εβερεστ της Αρχαιολογίας! Υπάρχουν αρχαία στο Εβερεστ;».

Αγνοούμε τι επιρροή άσκησαν στον ψυχισμό του βιογραφούμενου, τα προηγούμενα ερωτήματα. Γεγονός είναι ότι μετά την αποκρυπτογράφηση έχασε κάθε ενδιαφέρον για την αρχαιολογία, την καριέρα του και τη ζωή. Σκοτώθηκε σε τροχαίο το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου του 1956. Ηταν 34 ετών.

Ο αφορισμός «τα μεγάλα παραδείγματα ζωής αναγνωρίζονται όταν ουδείς τα ακολουθεί» στην περίπτωση του Μάικλ Βέντρις βεβαιώνεται απολύτως.