Κείμενα δημοσιευμένα στο περιοδικό ΓΑΛΕΡΑ

  Η Δίκη
  Enditorial τεύχους #3, Δεκέμβριος 2005

   Όταν ο Σολοµών ύψωσε την µάχαιρα για να διχοτοµήσει το βρέφος, η µάνα έµεινε άφωνη από φρίκη, ενώ η υποκρινόµενη τη µητέρα ξεστόµισε την παραπλανητική φράση «Δώσε το στην άλλη». Και έτσι, ο πάνσοφος αστέρας της Δικαιοσύνης παρέδωσε το νεογνό στην ψεύτρα, µια δικαστική πλάνη στην ανθρωπότητα και στους επιγόνους του Εβραίους, αυτή τη σχιζοφρενική µανία για διχοτόµηση.
Αυτά µας διδάσκει η Διαθήκη του συµβολαιογραφείου «ο Πανάγαθος».
   Τω καιρώ εκείνω, στην Ελλάδα, το επάγγελµα του Σολοµώντος, του κ. Τριανταφυλλόπουλου και του κ. Καλούση ήταν περιττό. Τα παραδικαστικά κυκλώµατα µε εµπλεκόµενους εισαγγελείς και µητροπολίτες δεν είχαν συσταθεί. Κι αυτό, επειδή για να απολαύσεις πόρνες µε το µέτρο, δε χρειαζόταν να είσαι δικαστικός. Τις πουλούσαν ελεύθερα κληρικοί θεσµικοί και όχι καταδιωκόµενοι όπως ο καλός ιερέας της Πέτρας Μυτιλήνης.
   Η Δίκη είναι µια θεατρική φόρµα που επινόησε ο Αισχύλος για να ολοκληρωθεί η «Ορέστεια». Το δικαστικό θέατρο βελτιώθηκε από τον Σοφοκλή όταν ο πατέρας του ύποπτου «Οιδίποδα» εισήγαγε και δεύτερο υποκριτή επί σκηνής. Τελειοποιήθηκε από τους ρωµαίους επί Ιουστινιανού, προκειµένου να αιτιολογηθεί το όνοµα του αυτοκράτορα.
   Στους επόµενους αγοραφοβικούς αιώνες, η Δίκη προσάρτησε την Ανάκριση και την Εκτέλεση προκειµένου, ενισχυµένη, να αποσπάσει κοινό από τα ανταγωνιστικά της θεάµατα, το Τσίρκο και την Εκκλησία. Οι θεατές, από τις τσιρίδες των παλιάτσων και τις ρινοφωνίες των ψαλτάδων, προτιµούσαν τις εντυπωσιακές κραυγές των µαρτύρων που σφάδαζαν στο ικρίωµα κατά τις µακρόσυρτες δηµόσιες εκτελέσεις. Τελετές σχοινοτενείς και χρονοβόρες.
   Τις κατάργησαν πέρυσι οι Εγγλέζοι των ειδικών δυνάµεων όταν φόνευσαν τον νεαρό Βραζιλιάνο. Κατηγορία, εξέταση, ετυµηγορία, καταδίκη και εκτέλεση σε έναν πυροβολισµό. Η εποποιία δικαστών και καταδίκων στον τάφο. Ακολουθεί προσκλητήριο πεσόντων. Φανταστείτε τον Ησίοδο χωρίς την αδελφική αδικία. Την πλατωνική φιλοσοφία, χωρίς την κακοδικία εις βάρος του Σωκράτη. Το εφεύρηµα του Παύλου, τον χριστιανισµό, χωρίς τον Πιλάτο και τη Σταύρωση. Την Αναγέννηση, χωρίς το «και όµως κινείται» του Γαλιλαίου. Τον Ροµαντισµό, χωρίς τον Αγιάννη. Τον Νατουραλισµό, χωρίς το «Κατηγορώ».
   Η Δίκη, ως λειτουργική-κατήχηση αποθεώθηκε µε το κυνήγι των µαγισσών. Όλες οι κοινωνίες εφάρµοσαν τη Δίκη ως εκπαιδευτικό σύστηµα. Ο κατηγορούµενος εκπαιδεύεται από ανακριτές, βασανιστές και συνηγόρους, εξετάζεται από τους δικαστές και σωφρονίζεται, αναλόγως τις επιδόσεις του, από δεσµοφύλακες και δηµίους. Σε εποχές κοινωνικής κρίσης δοκιµάστηκε και πέτυχε η Δίκη ως σύστηµα διακυβέρνησης. Δύο παραδείγµατα: οι δίκες της Μόσχας και ο Μακαρθισµός. Η Δεξιά σφράγισε τη νίκη της επί των ελασιτών µε τα στρατοδικεία. Τη χούντα προετοίµασαν η δίκη του Γοργοπόταµου και του ΑΣΠΙΔΑ.
   Στο βάθος του αιώνα, φέγγουν δύο µορφές. Στεγνός, αµίλητος, πυρετικός ο πρώτος. Αξύριστος, µπεκρούλιακας ο δεύτερος. Έζησαν στον ίδιο κόσµο, αλλά έγραψαν δύο έργα τόσο διαφορετικά. Την «Δίκη» ο ένας, τον «Σβέϊκ» ο άλλος. Προτιµώ τον ηλίθιο του Χάσεκ από τον «Κ» του Κάφκα.
Μ’ αυτό το παρελθόν, περνώντας απ’ τον Αισχύλο στους αναίσχυντους η Δίκη διεξάγεται όχι πια ως θεατρική φόρµα αλλά ως τηλεοπτική.
   Στην υπόθεση 17Ν οι κατηγορίες διατυπώθηκαν απ’ την τηλεόραση και τα πρωτοσέλιδα. Την ώρα των απολογιών οι κάµερες αποχώρησαν παρασύροντας το ακροατήριο και τους ενόρκους. Η πληροφόρηση περιορίστηκε σε κάποια εσώφυλλα.
   Διαφορετική είναι η περίπτωση της «Ελευθεροτυπίας». Κάποιοι θέλουν να απαλλοτριώσουν την εφηµερίδα και χρησιµοποιούν ως αβανταδόρο τον Τριανταφυλλόπουλο για να µειωθεί η αξία του εµπορεύµατος χτυπώντας τον Φυντανίδη.
Και στις δύο υποθέσεις το ζητούµενο των εναγόντων δεν είναι το δίκιο.
   Γιάννης Καλαϊτζής