Κείμενα δημοσιευμένα στο περιοδικό ΓΑΛΕΡΑ

  Η πούδρα του χρόνου
  Enditorial τεύχους #42, Μάρτιος 2009

   Λέγεται πως ο Θανάσης Βέγγος, όποτε χρειαστεί το πορτοφόλι του το βγάζει απ’ την τσέπη, το ξεσκονίζει, αφαιρεί ή προσθέτει τα αναγκαία, το ξεσκονίζει πάλι και το φυλάει στη θέση του.
Ο Βέγγος υπήρξε Μακρονησιώτης. Η σκόνη τής Μακρονήσου είναι τυραννική. Μόνο ο Αγγελόπουλος µελέτησε τον παράγοντα σκόνη για την ιστορική ήττα τής Αριστεράς. Αλλά ας πάρουµε τα πράγµατα απ’ την αρχή.
   Όσοι νοµίζουν ότι ένα κινηµατογραφικό Έπος διαφέρει από ένα τηλεοπτικό σποτ, θα αποκηρύξουν ευχαρίστως την πλάνη τους αν συµπαραβάλλουν το ονοµατεπώνυµο Θεόδωρος Αγγελόπουλος µε το υποκοριστικό Τεό. Πρόκειται απλά για δύο ένδοξα ονόµατα, ενός και του αυτού υποκειµένου. Εντούτοις, η σύµπραξη των δύο προσφωνήσεων ως ενιαίο πολλαπλασιαστικό υλικό παράγει αειφόρως συνεστιάσεις, συνεντεύξεις, δεξιώσεις, γεύµατα, επίσηµες πρώτες και χορηγίες (Προυστ «Η µεριά του Γκερµάντ», Ηριδανός).
   Τις σκέψεις αυτές µας προκάλεσε η νέα ταινία τού καλού σκηνοθέτη «Η σκόνη τού χρόνου», που επειδή αφηγείται την τραγωδία των αγωνιστών τής Αριστεράς, αυτοδικαίως προβλήθηκε επισήµως στο «Μέγαρο µουσικής των βουνών» παρουσία τού προέδρου τής Δηµοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια –πρώην Ακροναυπλιώτη.
   Πράγµατι, την 11η Φεβρουαρίου (ηµέρα που γεννήθηκε ο Κάλβος) όσοι είχαν διασωθεί από το Μπλόκο τής Κηφισιάς, οι ΕΠΟΝίτες από την Εκάλη –τη γνωστή µικρή Μόσχα– συναγωνιστές από τα ανταρτοχώρια Ψυχικό, Φιλοθέη, Καστρί, Διόνυσο, Γλυφάδα, ο καπετάν Σαµαράς, ο καπετάν Δούκας, ο καπετάν Γιάννος, ο καπετάν Μάνος και ο πρωτοκαπετάνιος Άρης ο Σπηλιωτόπουλος, κατέκλυσαν την απροσκύνητη αίθουσα του Μεγάρου και µέσα στην κατανυκτική σιγή ρίγησαν µε το δράµα όσων πίστεψαν πως θ’ αλλάξουν τον κόσµο (Έλιοτ, «Τα 4 κουαρτέτα»).
Όπως µας πληροφορεί ο Τύπος, η ίδια η ταινία είναι ένας κύκλος που ανοίγει στην Τσινετσιτά και κλείνει στο Βερολίνο. Ως προς τον κύκλο είµαστε απόλυτα σύµφωνοι, επειδή η κοινή θέα ενός µεταφορέα ταινιών εν ώρα εργασίας ή το απόκρυφο εσωτερικό µιας καµπίνας κινηµατογραφικών προβολών µας πείθει ότι το φιλµ (κάθε φιλµ) τυλιγµένο γύρω από µια πλατιά ποµπίνα, ένα µεταλλικό καρούλι, σχηµατίζει κανονικό κύκλο ολοστρόγγυλο σαν γεµάτο φεγγάρι. Αν οριζόταν από ευθείες ή γωνίες, θα λέγαµε «να ισιώσουµε µια ταινία» ή «να γωνιάσουµε το φιλµ». Αντιθέτως λέµε «γυρίζουµε ταινία» ή «έχουµε γύρισµα». (Σεφέρης, «Κίχλη», Ίκαρος 12η έκδοση).
   Εντούτοις αµφιβάλλουµε βασίµως µε την άποψη ότι θα πρέπει να βρεθούµε στην Ιταλία για να ανοίξει το φιλµ και στην Γερµανία για να κλείσει. Μια απλή πίεση στην πλάγια όψη τού κουτιού και άνοιξε µε ένα σκέτο «παφ» σε οποιο-δήποτε µέρος του πλανήτη.
   Ως προς τη σκόνη αυτή καθαυτή (Αισχύλου «Αγαµέµνων», 3ο επεισόδιο) γνωρίζουµε ότι τα µικρόβια της φυµατίωσης, του κοιλιακού τύφου, του παρατύφου, του τετάνου, οι σταφυλόκοκκοι, ο σπληνάνθραξ, τα παθογόνα αίτια της ιλαράς, της οστρακιάς και της ευλογιάς, µέσα στα µόρια της σκόνης διατηρούν την λοιµογόνο δύναµή τους.
   Εάν αναλογιστούµε ότι το αριστούργηµα του κ. Αγγελόπουλου διεκτραγωδεί µια ιστορία 50 ετών και εξελίσσεται σε όλο το βόρειο ηµισφαίριο, ίσως –µόνο τότε– συλλάβουµε τον ωκεάνιο όγκο τής συσσωρευµένης σκόνης που είχαν να αντιµετωπίσουν οι ήρωες της ταινίας και τον τιτάνιο αγώνα που έδωσαν εναντίον των κονιορτοφόρων φαγοκυτάρρων που µεταφέρουν τα µόρια της σκόνης µέσα στη σπλήνα, στο συκώτι αλλά και µέσα στον µυελό των οστών, και µεταµορφώνουν το οµηρικό έπος τής µείζονος Αριστεράς σε ολοκαύτωµα.
   Όσο για µας –αν και συντηρητικών αρχών, αυστηρών ηθών και πολίτικαλ κορέκτ πεποιθήσεων– αναπολούµε εκείνον τον πωλητή –χαρακτηριστικό τύπο τής Αθήνας– µε την ευφρόσυνη και χαρίεσα κραυγή:
   -Φτεράαααα!
   Κάθε φορά που ακούµε τον τίτλο «Η σκόνη τού χρόνου».

   Γιάννης Καλαϊτζής