Υπάρχει ζωή μετά τα αφεντικά;

  Εφημερίδα των Συντακτών, 15-16-17 Μαρτίου 2013

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

   Το Μουσείο Xαρταετών της Πλάκας

   

Οι γκραβούρες ιατρικού εν¬διαφέροντος παρουσιάζουν κάποτε τους λειτουργούς του Ασκληπιού να φέρουν στο πρό¬σωπο ένα τεράστιο αλλόκοτο ράμφος. Υποθέτουμε βασίμως ότι και κατά τον Μεσαίωνα οι θεράποντες θα είχαν επι¬σημάνει πως η μετάδοση των ασθενει¬ών σχετίζεται με τη σωματική επαφή ή την απλή προσέγγιση. Το αποκρουστικό ράμφος καθιερώθηκε (κατά τον γρά¬φοντα) για να αποτρέπει την εγγύτη¬τα και την επακόλουθη μόλυνση. Αυτή η εντυπωσιακή προσωπίδα εξάλλου εξασφάλιζε το απερίγραπτο δέος του ασθενούς για τον μασκοφόρο και την ανάλογη οικονομική του υποδοχή. Ενα παρόμοιο προσωπείο, πολλαπλάσιο σε μέγεθος, κόστος και σημασίες, φέρουν και οι λειτουργοί του υψίστου.
Αγαπητοί αναγνώστες, μεγάλος αριθ¬μός των κατά τον κ. Ανθιμο αμαρτιών καταδικάζονται από το κράτος ως παρα¬βάσεις και κακουργήματα. Η Εκκλησία έχει στο οπλοστάσιό της πλήθος ακόμα ανθρώπινες ενοχές για να εκβιάζει τους φοβικούς: το προπατορικό αμάρτημα, λόγου χάριν, τις λάγνες επιθυμίες ή τους ανόσιους συλλογισμούς. Εάν ήθελαν οι άγιοι πατέρες, τότε η τρέχουσα δικαιο¬σύνη θα τιμωρούσε και τις αμαρτίες αυ¬τές ως αδικήματα. Αλλά η Εκκλησία θα έχανε τους λόγους της ύπαρξής της. Με πρόσχημα τη συγχώρεση αυτών των κρι¬μάτων έρχεται σε επαφή με το χριστεπώ¬νυμο πλήρωμα. Και είναι γνωστό πως ο δάσκαλος μας υποδέχεται ως αγράμμα¬τους, ο γιατρός μάς βλέπει ως ασθενείς και ο ιερέας μάς θεωρεί παλιανθρώπους. Και για να μη μολυνθούν από τα ανοσι¬ουργήματα των μιαρών πολιτών, οι αγα¬θοί λευίτες καθιέρωσαν και αυτοί ένα απροσδιόριστου μεγέθους αποτρεπτικό ράμφος. Το αποτελούν η παγιωμένη αρ¬χαΐζουσα γλώσσα της «Θείας λειτουρ¬γίας», η ιδιότυπη φωνητική βυζαντινή μουσική, ο εξπρεσιονισμός -μοναδικός και ανεπανάληπτος- των τοιχογραφιών και των φορητών εικόνων και η ξεχωρι¬στή αρχιτεκτονική των ναών. Και ακό¬μα: η καρναβαλικού τύπου αμφίεση των ιερέων και τα ψευδώνυμα με τα οποία θωρακίζονται οι κληρικοί έναντι των λαϊκών. Προσωπείο ή ράμφος, ο συντά¬κτης του παρόντος θα υπερασπιζόταν με νύχια και με δόντια την παστερίωση της ορθοδοξίας, όχι επειδή επί του προ-κειμένου καταλαμβάνεται -ο γράφων- από μια πυρέσσουσα ζαν-ζακ-ρουσίτιδα αλλά λόγω αναπτύξεως του «στίλβοντος ποδηλάτου».
Ο Φρόιντ έλεγε πως η θρησκεία εί¬ναι μια παγκόσμια νεύρωση. Οι πιστοί που εμφορούνται από την πεποίθηση πως κάποιοι αντίχριστοι κακούργοι σταύρωσαν τον Θεό τους (μεταξύ των δημίων υπήρξε ασφαλώς και ένας προ¬πάτοράς τους) εκδικούνται την ανθρω¬πότητα με ιδεοληψίες, παραληρήματα και οπτασιασμούς. Και με το οπλοστά¬σιο του κράτους αλλά και την επικου¬ρία των μεταφυσικών φόβων (μεταφέ¬ρονται επί της γης από τον κ. Σαμαρά συνομιλητή του Θεού) απαιτούν, αξιώ¬νουν δουλοπρέπεια και τυφλή υποταγή, όπως οι κατακτητές από τους σκλάβους. Και ενώ η Αριστερά έναντι της Εκκλη¬σίας πολιτεύεται με ανεξιθρησκία, οι αρχιερείς επιμένουν στη μισαλλοδο¬ξία τους επειδή θέλουν την ορθοδοξία μία, καθολική και οικουμενική. Ο Φ. Ντοστογιέφσκι γράφει στους «Καρα¬μαζώφ»: «Αυτή η ανάγκη της συμφω¬νίας στη λατρεία είναι το μεγαλύτερο βασανιστήριο και του ανθρώπου χω¬ριστά αλλά και της ανθρωπότητας στο σύνολό της από την αρχή του κόσμου. Γι’ αυτήν την κοινή λατρεία αλληλοεξο¬ντώνονταν με το σπαθί». Οσον αφορά εμάς, το πρόβλημα της μισαλλοδοξίας θα έλυνε διά παντός η πλήρης ή γενική απουσία οποιασδήποτε λατρείας. Αλλά, ως γνωστόν, ο καθένας είναι έτοιμος να πολεμήσει υπέρ της εξάρτησής του. Κατά συνέπεια φορολογούνται οι πλα¬νόδιοι κουλουροπώλες και ουδέποτε η Εκκλησία. Ταμειακές μηχανές τοποθε¬τήθηκαν και στα περίπτερα και ούτε μία σε ενοριακό παγκάρι. Ο κάθε κτηνοτρό¬φος πληρώνει τους βοσκούς από την τσέπη του αλλά τους καλούς ποιμένες πληρώνει το Δημόσιο. Για τούτο με ικα¬νοποίησαν οι δηλώσεις του κ. Κουράκη που αφορούσαν τα οικονομικά της Εκ¬κλησίας των Ανθιμων. Μελανό σημείο των προτάσεών του βεβαίως παραμένει το γεγονός ότι επ’ αυτών συμφωνεί και ο κ. Στουρνάρας. www.gianniskalaitzis.gr

   Από τον τακτικό μας αναγνώστη κ. Πάνο Αθανασίου, λογοτέχνη και εκδότη, λάβαμε επιστολή την οποία δημοσιεύουμε σχεδόν αυτούσια. Ο τίτλος είναι επιλογή της εφημερίδας.

....................................................................

   Το Μουσείο Χαρταετών περιμένει το κοινό στο τέρμα της οδού Αέρηδων της Πλάκας, αφού στεγάζεται στο ανακαινισμένο οίκημα Σούτσου. Οπως και άλλα μουσεία (Θεάτρου, Λαϊκών Μουσικών Οργάνων, Λαϊκής Αμφίεσης) οφείλει και αυτό την ύπαρξή του στις ακάματες προσπάθειες μιας προσωπικότητας, συγκεκριμένα στις φροντίδες της κ. Χαράς Αγρίπα Ρόδη. Στις αίθουσές του ο φιλότεχνος, ο ερευνητής ή ο νοσταλγός θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει εκ του σύνεγγυς τη μοναδική (από όσα γνωρίζω) συλλογή χαρταετών του τόπου μας, πίνακες μεγάλων ζωγράφων και άλλα εκθέματα ανεκτίμητης αισθητικής και ιστορικής αξίας, αλλά και να αναγνώσει ραβασάκια που έστειλαν ποιητές στους αγαπημένους τους χαρταετούς. Διατίθεται επίσης ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό για την κατασκευή της χάρτινης Νεφελοκοκκυγίας (κουκοσυννεφούπολη κατά την προσωπική μου μετάφραση) εφ' όσον το επιθυμούμε.

   Ανεβαίνοντας πρωθύστερα στον Β' όροφο -οι ουρές από 12 «σαΐτες» μάς παίρνουν τ' αυτιά- αντικρίζουμε έκθαμβοι τον «Ουρανό» του Ενσορ. Μια συρραφή από μάσκες-προσωπεία πουλιών, φτερά και ασημόχαρτα αιωρούνται μεταξύ στερεού και ασώματου. Στο πάτωμα ο «Κάνθαρος» της Εύας Σικελιανού, ένας μπάμπουρας όχημα για το στερέωμα (κοπροφάγος Αριστοφανικός) των «πρώτων Δελφικών εορτών» που ματαιώθηκαν. Κι ακόμα το «Τρόπαιον της Σμύρνης» του Μιχάλη Βελούδιου, ένας θρόνος δηλαδή από διασταυρωμένα φτερά ανεμόπτερου που διασώθηκε, παρά την καταστροφή της Σμύρνης και παρά τον εμπρησμό του αεροδρομίου της πόλης, χάρη στις ενέργειες του πρωτοπόρου πιλότου, αείμνηστου Μ. Βελούδιου. Στους τοίχους πίνακες του Βασιλείου, του Βακαλό, του Τσαρούχη και του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, δάνεια από μεγάλες γνωστές συλλογές (Εθνικής, Ηρακλή κ.λπ.). Ποζάρει ο πρωταγωνιστής της Καθαρής Δευτέρας.

   Στην ανοιχτή αίθουσα του Α' ορόφου υψώνονται επιβλητικοί 10 αετοί των 6 ακτίνων (αυγερινούς τούς λέγαμε) από καλάμι του Ευρώτα, χρωματιστό, ημιδιαφανές, λουστραρισμένο χαρτί (μπλίρα) με σκουλαρίκια και «γένια του προφήτη» ή απλοί, με την κλασική ουρά από 15 έως 20 χάρτινες φούντες.

   Κατέναντί τους διεκδικούν την κυριαρχία των αιθέρων 7 χαριτωμένες σβουίχτρες με περίτεχνα ζύγια και δεσίματα κομψά από βαμμένο μπρισίμι. Και μεταξύ αυτών (άθυρμα να το πεις θα 'ναι λίγο) η σβουίχτρα που στα πλευρά της αντί για θυσάνους ανεμίζουν οι σημαίες των «Δυνάμεων» όπως θα 'λεγε η μαντάμ Ορτάνς.

   Τσερκένια της Καισάρειας «κοκονίζουν» παντού. Παιχνιδιάρικα, γελαστά με μπούκλες από χαρτί «κοτιγιόν» για να ισορροπεί το λυγερό σύνολο. Κι ακόμα 3 «ιπτάμενοι δράκοι» του Σιάμ, ο αετός του Βενιαμίν Φραγκλίνου (ακριβές αντίγραφο), ένα σμάρι λιλιπούτειες «ομπρέλες της Σανγκάης», δύο τουρλωτά «φανάρια»* και 4 «λούγαρα»**. Παράμερα από τους άλλους απειλητικοί και εχθρικοί 2 χαρταετοί πολεμιστές. Με ουρά-λάσο ο πρώτος (σου παίρνω το πετούμενό σου και φεύγω), και ο καταχθόνιος ύπουλος και αιμοβόρος γυπαετός με τα ξυράφια. Πάνω από το γραφείο της υποδοχής το ξεχωριστό απόκτημα του Μουσείου: ο αετός σε σχήμα κόντρα μπάσου κατασκευασμένος διά χειρός Πικιώνη.

   Και τέλος, τα ραβασάκια των ποιητών. Παιχνίδι που ξέμεινε από την εποχή των ντανταϊστών του «γυμνού που κατεβαίνει τη σκάλα» και τα στιχουργήματα σε σχήμα προσώπων ή ερωτικών σωμάτων. Με παραλήπτη τον χάρτινο αιθεροβάμονα, τη χαρακτηριστική τρυπούλα στο κέντρο, γράμμα που πάει με τον άνεμο. Ξεχωρίζουν η «Βάσω» του Βάρναλη, τα «Μονοκοτυλήδονα» του Σεφέρη και το «κακό κορίτσι» του Μανούσου Φάση, του ποιητή που επανέφερε στη μνήμη μας η στήλη σας προ μηνός.

   Και του χρόνου.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία

Πάνος Αθανασίου, Θήβα

(*) φανάρι: εξάπλευρο άθυρμα με 2 ανοίγματα χωρίς ουρά

(**) λούγαρο: κάτι σαν μισό αλεξίπτωτο από χαρτί, λεπτό σύρμα ή πάπυρο και ουρά από ταινίες